Χρόνιος Πόνος και Παχυσαρκία. Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης. Ρευματολόγος, (www.myoskeletiko.com).

Το θέμα παχυσαρκία είναι ένα από τα περισσότερο συζητημένα θέματα στα κοινωνικά δίκτυα! Χιλιάδες άρθρα, Ιατρικά και μη, έχουν δημοσιευθεί για την κατάσταση αυτή και εκατομμύρια άτομα ασχολούνται καθημερινά με το πρόβλημα με σκοπό να βρουν μια διέξοδο και ίσως μια λύση. Η απλή όπως και η σοβαρή παχυσαρκία, από δεκαετίες και πλέον, έχει συνδεθεί αιτιολογικά με την επιβάρυνση ή την πρόκληση διαφόρων σοβαρών παθολογικών καταστάσεων, όπως π.χ. τον σακχαρώδη διαβήτη, τις καρδιαγγειακές νόσους, τον καρκίνο και πολλές άλλες. Αλλά και η κοινωνία, για διάφορους λόγους, δεν ανέχεται εύκολα τους παχύσαρκους. Κάθε παχύσαρκο παιδί ή ενήλικας υφίσταται συστηματικό bulling (εκφοβισμό) από το κοινωνικό τους περιβάλλον με διάφορες αλλά σίγουρα δραματικές συνέπειες. Πολλοί ασθενείς με διάφορες νόσους οι οποίες οφείλονται και στο πάχος, ιδιαίτερα γυναίκες, έπαψαν να επισκέπτονται τους γιατρούς, διότι γνωρίζουν ότι η μοναδική συμβουλή των τελευταίων είναι «να αδυνατίσετε». Κάθε ημέρα δημοσιεύονται άρθρα στον διεθνή έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο σχετικά με τους τρόπους που μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος για να αδυνατίσει. Παρόλα αυτά και ίσως σαν συνέπεια όλων αυτών, οι παχύσαρκοι συνεχώς αυξάνονται και έχουν φθάσει στις ΗΠΑ να αποτελούν περίπου το 40% του πληθυσμού (https://www.cdc.gov › obesity › data › adult).

Ο Χρόνιος πόνος, δηλαδή ο πόνος ο οποίος διαρκεί περισσότερο από 3 μήνες, είναι μία πάθηση η οποία προσβάλλει τουλάχιστον το 20-30 % του πληθυσμού μιας χώρας και ιδιαίτερα τους ηλικιωμένους (https://www.cdc.gov › mmwr › volumes). Δύο τόσο συχνές παθολογικές καταστάσεις είναι σίγουρο ότι θα συνυπάρξουν στατιστικά σε κάποια άτομα και το ερώτημα το οποίο καλείται να λύσει κάθε γιατρός είναι δυνατόν το ένα να προκαλεί το άλλο.

Οι στηρικτικές αρθρώσεις των κάτω άκρων (ισχία, γόνατα, ποδοκνημικές, άκροι πόδες) όπως και η σπονδυλική στήλη κάθε ανθρώπου, έχουν δημιουργηθεί για να στηρίζουν και να μεταφέρουν το σώμα μας. Το βάρος το οποίο μπορούν να αντέξουν διαφέρει από άτομο σε άτομο και εξαρτάται και από την ισχύ όχι μόνο των οστών αλλά και των μυών του σώματος αλλά και με την διάρκεια και τις συνθήκες της χρήση τους. Λογικό είναι ότι ακόμη και με τις καλύτερες συνθήκες αντοχής, υπάρχει πάντα κάποιο όριο, πέραν του οποίου οι τραυματισμοί των δομικών στοιχείων είναι πολλοί και συνεχείς με αποτέλεσμα οι αρθρώσεις να βλάπτονται σοβαρά και ανεπανόρθωτα. Εάν το άτομο δεν κάνει μια προσπάθεια να μειώσει το βάρος του όπως και να βελτιώσει την ισχύ του μυϊκού του συστήματος, παράλληλα με σωστότερη διαχείριση των καθημερινών ασχολιών του, τότε οι βλάβες θα επεκτείνονται και θα επεκτείνονται. Έτσι προκύπτουν οι δύο συχνότερες νόσοι του ανθρώπου από τότε που εγκατέλειψε την θάλασσα και βγήκε στην στεριά, η Χρόνια Οστεοαρθρίτιδα των γονάτων και η Χρόνια Οσφυαλγία, η τελευταία μάλιστα  επιβαρύνθηκε στη συνέχεια όταν πέτυχε την δίποδη στάση του. Η θεραπεία και των δύο είναι μία: Απώλεια βάρους. Το πως θα το πετύχει ο καθένας από εμάς αφορά μόνον αυτόν και πρέπει να το αποφασίσει ο ίδιος. Όλες οι μελέτες παλαιές και καινούργιες καταλήγουν: Απώλεια τουλάχιστον 10 κιλών μπορεί να μειώσει τον χρόνιο πόνο των στηρικτικών αρθρώσεων κατά 50%. Δυστυχώς αυτό όλοι ήδη το γνωρίζουν αλλά ελάχιστοι το εφαρμόζουν.

Ας προσθέσουμε όμως και κάποιες καινούργιες πληροφορίες οι οποίες δεν είναι τόσο γνωστές και μπορούν να εξηγήσουν τον λόγο που πολλοί παχύσαρκοι ασθενείς έχουν μία διάχυτη ευαισθησία στον πόνο σε όλο τους το σώμα και όχι μόνο στις στηρικτικές αρθρώσεις τις προσβεβλημένες από Οστεοαρθρίτιδα. Όπως όλοι γνωρίζουμε η παχυσαρκία οφείλεται στην παρουσία άφθονων λιποκυττάρων σε όλα τα όργανα του σώματος. Τα λιποκύτταρα όμως όπως και κάθε κύτταρο παράγουν ουσίες κάποιες από αυτές μας ενδιαφέρουν ιδιαίτερα στην παχυσαρκία και ονομάζονται αδιποκυτταροκίνες (adipocytokins), το όνομα προέρχεται από τα Ελληνικά (αδιπικός ιστός=λίπος, κύτταρο και κίνες=κινητικός), οι οποίες είναι βιοδραστικά πεπτίδια και πρωτεΐνες και συμμετέχουν στην ενεργότητα και τον μεταβολισμό του οργανισμού. Οι πιο γνωστές είναι: η Λεπτίνη, η Λιπονεκτίνη, η Resistin αλλά και οι υπερφλεγμονώδεις (proinflammatory) κυτταροκίνες, όπως η Ιντερλευκίνη-6, ο Παράγοντας νέκρωσης των ιστών (tissue necrosis factor,TNF) και άλλες. Κάποιες από αυτές, όπως η Λεπτίνη, είναι βλαπτικές για το καρδιαγγειακό σύστημα και μπορούν να προκαλέσουν αύξηση των εμφραγμάτων, της αρτηριοσκλήρυνσης, της υπέρτασης, της αντοχής στην ινσουλίνη κ.λπ. Κάποιες άλλες όπως οι υπερφλεγμονώδεις κυτταροκίνες είναι σίγουρο ότι προκαλούν χρόνια διάχυτη φλεγμονή και χρόνιο πόνο. Είναι γνωστό από μελέτες τόσο στα πειραματόζωα όσο και στους ανθρώπους ότι στους παχύσαρκους είναι σταθερά υψηλή η Ταχύτητα καθιζήσεως ερυθρών (ΤΚΕ) και η CRP. Δύο ουσίες οι οποίες προσδιορίζουν την οξεία και χρόνια φλεγμονή στον οργανισμό. Φαίνεται λοιπόν ότι η συνεχής έκκριση υπερφλεγμονωδών κυτταροκινών από τα λιποκύτταρα έχει σαν αποτέλεσμα την υπερευαισθησία του ατόμου στον πόνο ακόμη και σε φυσιολογικά μη αλγεινά ερεθίσματα.

Την όλη κατάσταση επιβαρύνει και η συχνή κατάθλιψη η οποία συνοδεύει τους παχύσαρκους η οποία οφείλεται στην έμμεση ή/και άμεση απόρριψη τους από το κοινωνικό περιβάλλον, η οποία ενισχύεται καθημερινά από άφθονα σχετικά δημοσιεύματα στον τύπο και τα κοινωνικά δίκτυα.

Ο παχύσαρκος έχει να ακολουθήσει 100 διαφορετικούς τρόπους οι οποίοι του λένε πως να αδυνατίσει, όλοι δύσκολοι και ας διαφημίζουν το αντίθετο. Κανένας όμως δεν του λέει ότι το φαγητό είναι μία συνήθεια και ότι χρειάζεται μεγάλο χρονικό διάστημα για να μπορέσει να συνηθίσει να μειώσει την ποσότητα του, «να μικρύνει το στομάχι του», όπως απλά και κατανοητά λέγεται. Εάν μάλιστα προσθέσει κανείς και τις συστηματικές γυμναστικές ασκήσεις που του προτείνονται, η ζωή ενός παχύσαρκου γίνεται μία κόλαση.

Συμπέρασμα: Προοδευτική μείωση του μεγέθους των μερίδων, 30 λεπτά ήπιο περπάτημα την ημέρα, απόρριψη οποιασδήποτε συζήτησης για την παχυσαρκία με το περιβάλλον και υπομονή για 12 μήνες τουλάχιστον. Ό,τι κερδίσετε, καλό είναι, όπως συμβαίνει και με όλα τα άλλα. Εάν σας αρέσει η ζωή, τότε αξίζει να χαραμίσετε έναν χρόνο από αυτή, για να ευχαριστηθείτε περισσότερο την υπόλοιπη.